Kayıp Ufuklar Kaza Raporu

Rock & Ice 150. Sayı - Çeviri: Demir Aydemir

Half Dome’un lanetli slablarında ölüm sinsice yaklaşır
 

KAZANIN OLUŞUMU:

Eylül ayında, açık bir havada, San Diego’dan 35 yaşındaki bir solo tırmanıcı Half Dome’a doğru yaklaşılan slablara tırmanmaya başladı. Mescalito ve Wyoming Sheep Range’in de aralarında olduğu düzinelerce Yosemite rotasını ve daha bir çok zorlu duvarı tırmanmış birisi acemi sayılmazdı. Muhtemelen, Tis-sa-ack (VI, 5.9, A3+) rotasına bir solo tırmanış için rotanın tabanına malzeme çıkarıyordu.

Bu ilk yaklaşım tırmanışı dağcılar arasında “ölüm slabları” olarak bilinir, Half Dome’un güney yüzünü dolaşan 8 millik patikadan çok daha kısa olmasına rağmen, çürük kaya yapısı ve dolambaçlı, tehlikeye açık 4 derecelik (düşüldüğü taktirde ölüm yada ciddi yaralanmaya karşı ip emniyeti alınması gerekir) tırmanışıyla kötü bir üne sahiptir. Arkadaşlarının dediğine göre, daha önceki Half Dome çıkışlarından yaklaşım tırmanışını iyi biliyordu.

O gün, kırılmış set sistemleri üzerindeki slablardan zigzaglar çizen, 4 derecelik “standart” yaklaşım güzergahını takip etmedi. Onun yerine, diğer tırmanıcılar tarafından sakınılan dik bir köşe sistemine daha dosdoğru ilerleyerek girdi. Kısa bir 4 derecelik bölümün ardından, malzemelerinin çoğunu oradaki sete bıraktı, hızlıca tek parçalık bir istasyon yerleştirdi. Grigri kullanarak orta seviyede 5 derecelik (teknik hamleler ve düşmeye karşı emniyet malzemesi içerir) bir etaba solo tırmanışa başladı. İlerledikçe birkaç takoz ve birkaç yaylı yerleştirdi, ve ipin sonuna geldiğinde üç noktadan oluşan bir istasyon kurdu.

Bundan sonra tam olarak ne olduğu bir sır gibi kalacaktır, ancak istasyonuna bağlanamadan aşağı düşmüştü ve ip boyunca yerleştirdiği dört parçadan ikisi sökülmüştü. Slablardan aşağı yuvarlanarak, ip boyunun başındaki geniş sette durdu, ipi de ikinci ve en son yerleştirilen emniyet malzemesi arasında gerilmişti. İki dağcı cesedini bir grigri ile lider hattına girmiş vaziyette buldular.

KAZANIN ANALİZİ:

Neyin düşüşe sebep olduğunu kesinkes bilemesek de, Half Dome’un kuzeybatı yüzünün altlarında taş düşmesi her zaman yaşanmaktadır. Ve bu tırmanıcının en üst istasyonu tozlu topraklı dökülen tabakalarla çevriliydi. Kazanın başka sebepleri de mümkün olsa da, kazayı incelerken fark edilen yosun izleri, belki bu kabuk tabakalardan biri yerinden sıyrıldığı sırada kazazedenin de üzerinde olduğu fikrini güçlendiriyor.

Objektif çürük kaya tehlikesinin ötesinde, malzeme kullanım hatalarının da rolü olabilir. Tırmanıcının cesedi bulunduğunda, grigrisi lider hattında en üstteki istasyondan tek ip inişi yapmaya uygun doğrultuda düzenlenmişti, birisi alttaki istasyondan yukarı iple solo çıkacağı zaman kullanılacak doğrultuda yerleştirilmemişti grigri. Sonuç olarak, grigri ipte hiçbir zaman kilitlenmedi, ve düştüğünde tırmanıcı ipe dolaştı, ve iki emniyeti yerinden sökmeye yetecek ani bir kuvvet oluştu, ama onu yakalamak için yetersizdi.

İp boyunu solo çıkmadan önce grigrisini ters yönde takması (kolay yapılabilecek bir hatadır) mümkündür, ardından ipini istasyona geçiremeden, en üstteki setten aşağı düştü. Emniyetinin yok olduğu andan itibaren, grigrinin doğrultusunun bir önemi kalmadı. Başka bir senaryoda ise, belki ip boyu sonunda grigrisini iniş için tekrar ayarlamıştır, lider ipini sabitleyerek aşağıdaki istasyona ip inişi yapmaya niyetlenmiştir, ama bir şekilde iniş için geri yaslanmadan önce lider ipini bağlamayı başaramadı. İpin sonunda bir sekizli düğümü atılmıştı, büyük ihtimalle istasyon (bağlanma) noktası olarak kullanılacaktı ve grigrisi bu düğümden birkaç feet öteye takılmıştı.

KAZANIN ÖNLENMESİ:

ARA EMNİYET YERLEŞTİRİRKEN KAÇ TANE YERLEŞTİRDİĞİNİZİ SAYIN - Bu tırmanıcı rotada yetersiz emniyet yerleştirmişti, ve bunlardan da ikisi patladı. Geriye kalan emniyetler ise, tek parçalık alt istasyonu da dahil yarım yamalak ve oldukça eksikti. Deneyimli bir geleneksel tırmanıcı olması ve kolay yüzeylerdeki güveni bu özensiz yerleştirmeyi açıklayabilir. Orta zorlukta yer olmasına rağmen, sağlam emniyet yeri aramak için zaman ayırsaydı, kendi emniyetini (self belay) uygun biçimde düzenlediğini farzedersek, beklenmeyen düşüşünden kurtulabilirdi.

İPE NASIL GİRDİĞİNİZİ İKİ DEFA KONTROL EDİN – Bu kazadaki malzeme yerleştirmenin çoğu acele edilmiş ve özensiz gözüküyor. Eğer tırmanıcı üstteki istasyonun geri kalanıyla ilgilenmeden önce bir noktasına kendini sabitleseydi, düşüşü anında tutulmuş olacaktı. Grigrisini doğru takmış olsaydı, düşüşü tutabilirdi. Eğer ip inişine kalkıştıysa, istasyon bağlantısını iki defa hızlıca kontrol etmesi hayatını kurtaracaktı.

DOĞRU ALETİ KULLANIN – Pek çok solocunun kullanmasına rağmen, Petzl Grigri kendi-emniyetini alma aleti olarak yapılmamıştır. (kendi kendine emniyet alan bir alet?) Üretici firma bu amaç için kullanıma karşı kesin bir şekilde uyarıyor. Grigriyi ters yönde ipe takmak çok kolaydır, bu da solo düşüşü yakalaması için işe yaramaz kılar. Standart yarım kazık düğümü yada diğer pek çok emniyet aletinin tasarımı kendi emniyetini almak için kullanılması ve anlaşılması kolay, güvenilir ve sağlamdır.

KASK TAKIN – Yaklaşım tırmanışının kötü şöhretine rağmen bu tırmanıcı kask takmıyordu ve kafa travmasının ölümünde rol oynaması olası. Kaskın bizi her şeyden koruyamamasına karşın, belki bu trajediyi engelleyebilirdi.

Çev: Demir Aydemir - demiraydemir05+gmail.com

Rock & Ice 150. sayı

Grigri İle Lider Emniyetini Almayı İzleyin

Tasarım: Studio Martin