İlaveten Sıkı Al - Take Too

Çeviri: Demir AYDEMİR

Owens River Gorge ilk ölümlü kazanın acısını çekiyor
159.sayı Rock & Ice

KAZANIN OLUŞUMU:

4 Şubat günü, Wisconsin, Appleton’dan 23 yaşındaki Ian Mack, Sierra Nevada’nın doğusundaki Owens River Gorge’da popüler spor tırmanış alanı olarak bilinen Banana Belt Crag’de bulunan 5.9’luk “Paradise” rotasında tırmanışa başladı.

2-3 yıllık tırmanış deneyimi olan Mack, sarsak da olsa başarılı bir biçimde, dimdik rotanın 12 boltunu sırasıyla klipledi. Ardından Gorge’da yaygın şekilde kullanılan bir istasyon türü olan, yay kapılı mağaracı karabinlerinin yerleştirildiği istasyona ulaştı.

İniş için, Mack’in basitçe lider ipini mağaracının içinden geçirmesi yeterliyken, kordonunu mağaracıların üstündeki boltlara klipledi, kordonuna bir kilitli karabın taktı ve ipini klipledi.

Paradise’in yanındaki bir rotada tırmanış yapan, American Alpine Institute’den bir rehber olan Aidan Loehr’e göre Mack, açıkça “off belay - boş ver” diye bağırdı. Mack’ın emniyet almakta olan kız arkadaşı, ip
boşu vererek ve Mack’in fotoğrafını çekmek için birkaç adım geri giderek emniyetten çıktı.

Saniyeler sonra, Loehr Mack’in hala ipe bağlı vaziyette 35mt yüksekten yere serbest çakılışını gördü. Bir düzineye yakın tırmanıcı hemen Mack’e yardım ve tahliye için müdahale etti, ama yaralarından dolayı yakındaki Bishop hastanesinde can verdi, ve Gorge’daki ilk ölümlü kaza bu oldu.

KAZANIN ANALİZİ:

Paradise iyi boltlanmış ve iniş karabinleri ile döşenmiş, ayrıca mağaracılardaki aşınma ve yıpranmayı önlemek için boltlu top-rop istasyonu da bulunan bir rotadır. 70mt’lik bir ip sizi yerden 4mt yükseklikteki emniyet alınan sete indirir. Mack’den bir önce rotayı tırmanan Rose Wong’a göre, emniyetçi tırmanıcıyı ilk 3 yada 4 bolta kadar görebilmektedir, ancak buradan sonra tırmanıcı görüş alanından çıkar ve sesli olarak iletişim kurmak zorunda kalırsınız.

Genelde, eğer Paradise’da iniş yapmaya hazırlanıyorsanız, ipinizi mağaracı karabinin içinden geçirirsiniz ve “sıkı al” diye bağırırsınız ve emniyetçiniz tarafından indirilirsiniz. Hiç kimsenin Gorge’da ilk defa tırmanan Mack’e ne olduğunu kesin olarak bilemeyeceği halde, bildiğimiz şudur, mağaracıları kullanmadı ve kordonunu boltlara klipledi, ipini bir kilitli karabin kullanarak kliplemesi, top-rope biçiminde tırmanışa niyetlendiği ve istasyonu daha sonra temizleyeceği fikrini destekliyor. Bunu bilmekle birlikte, Mack iniş yapmak istediğini bildirirken “sıkı al” demek yerine “bos ver” dedi yada doğru biçimde “boş ver” diyerek kendi kendini indirmeye (rappel) niyetliydi. İhtimali düşük olan ikinci senaryoda, istasyona doğru şekilde tam kazık atamamış olabilir. Eğer tam kazıklamak yerine ipini sadece halka (loop) yaparak kilitli karabinden
geçirdiyse, bu hatayı yapmak çok kolaydır, asılı pozisyondayken iniş için geriye yaslandığında ip karabinanın içinden hiç dirençle karşılaşmadan çekilmiştir. Mack’ın emniyet kemerine bağlı bir ekspres yardımcı ipi yada zincir perlonu (daisychain) olmadığına göre, tam kazık yada sekizli düğümü ile istasyona sabitlenmek kendisini emniyete almak için tek seçeneğiydi.

Neden olan bir başka faktör Mack’in göze çarpan zihinsel karışıklığı olabilir. Kask takmasına rağmen, ki güvenlik bilincine sahip olduğunu gösterir, olayın tanıkları Mack’in rotaya kabataslak baktığını söylüyorlar. Stres altındayken, diş fırçasını buzdolabına koymak gibi boş beyinli hatalar yapmak çok kolaydır. Yada yanlış emniyet komutunu bağırmak gibi. Mack’in kız arkadaşı onu indireceğini zannederken ilkinde emniyeti bırakması gerektiğini düşündü, ama tanıklar açıkça onun “boş ver” dediğini duydular ve kızın kazada hiçbir hatası olmadığını düşünüyorlar.

ALINACAK ÖNLEMLER:

Emniyetçi ve tırmanıcı arasındaki yanlış anlama ve hatalı iletişim kazaların ortak bir nedenidir ve genelde ölümcüldür. Tırmanıcı ve emniyetçinin birbirini göremediği durumlarda, Paradise’da olduğu gibi, tırmanıcı zemini terk etmeden önce, indirilmeye (to lower) yada kendi inmeye (rappel) niyeti olduğunu açıkça belirtmelidir. Özellikle deneyimsiz tırmanıcılar bu öneriye uymalıdır, başka rota seçenekleri mevcut olduğunda, iletişimin sorun yaratacağı tırmanışlardan kaçınılmalıdır.

Fazladan bir önlem olarak, lider tırmanıcı “boş ver” diye bağırsa bile emniyetçi lideri bırakmamalıdır, ve ipin sonuna kadar ipi emniyet aletinden vermeye devam etmelidir. Bu belki ipi çekip iniş poziyonuna getirmeye uğraşan tırmanıcı için sinir bozucu olabilir, ama ipin tamamı çekilene kadar hiçbir zaman emniyetten çıkmayacağını ve tırmanıcının niyetini garanti eder.

Son olarak, hemen hemen herkes sağlıklı bir dozda korkuyu taşıyarak tırmanır ve özellikle tanıdık olmayan bir bölgede limitlerimize yakın olan bir rotadaysak hepimiz karışıklığa yada anlaşmazlığa karşı savunmasızız. İndirilmek için yada kendi inişimizi yapmak için olsun, kendinizi istasyona bırakmadan önce istasyondaki her şeyi en az iki defa kontrol etmekte yarar var.

Tasarım: Studio Martin